مشروطیت
در عصر مشروطیت مردم مسلمان ایران ، با تأسی به سرور و سالار شهیدان (ع) به رهبری علمای بزرگ علیه استبداد قاجار به مبارزه برخاستند و توانستند رژیم قاجار را مجبور به پذیرش مشروطیت نمایند .
در عصر پهلوی اول
تاثیر شگفت عزاداری بر خامس آل عبا ، درجلوگیری از غرب گرائی و سقوط ایران به دامان غرب اسعمارگر ، باعث شد که ممنوعیت و نابودی عزاداری در دستور کار رژیم ضد دینی پهلوی قرار گیرد که با خشونتی زایدالوصف به جنگ ایران و اسلام آمده بود . تاریخ نگاران سیاسی در این باره می نویسند :
محرم سال 1323ق / 1281ش . به دلیل نا آرامی هایی که منجر به نهضت مشروطیت شد ویژگی خاصی دارد. فرا رسیدن ماه محرم و برپائی مجالس عزاداری فرصت خوبی برای افشای نفوذ خارجیان در ارکان کشور بود . همچنین در محرم سال بعد علما در حرم عبدالعظیم(ع) تحصن نموده ، از شاه خواستار بر قراری حکومت قانون بودند که مورد موافقت شاه قرار گرفت. تحصن علمای گیلان نیز در پنجم محرم همین سال ، با پذیرش شرایط آنها توسط حاکم گیلان ، خاتمه یافت . در این سال به دستور شاه مراسم تعذیه خوانی در تکیه دولت منعقد شد . عین الدوله نیز در دهه اول محرم ، مراسم روضه خوانی داشت .
عصر رضاخان
در سال 1316ش رضاخان پهلوی به منظور اجرای فرامین استعمار گران . عزاداری را ممنوع کرده بود . مسلمانان ایران برغم استبداد پهلوی در بدترین شرایط در داخل سرداب ها و زیر زمین ها تا نیمه های شب و سحرگاهان برای سرور شهیدان (ع) اقامه عزا می کردند . در خاطرات مربوط به آیت الله شاه آبادی آمده است که ایشان در سالهای ممنوعیت عزاداری . در روز تاسوعا و عاشورا در مسجد جامع بازار (تهران) مراسم زیارت عاشورا بر پا کرد .
دولتمردان رضا شاهی به یقین دریافتند که نمی توان مردم را از عاشورا و حسین مظلوم جدا کرد . علاقه به امام حسین (ع) و عزاداری برای او ریسمان محکمی بود که دلهای همه ایرانیان را به هم پیوند زده بود .
عاشورا در عصر پهلوی دوم
مصداق کامل نمونه بارز وحدت ملی را در روز عاشورای سال 57 می توان به تماشا نشست . نقش وحدت آفرین قیام حسینی در دو روز تاسوعا و عاشورای همان سال به نمایش در آمد. دوست و دشمن به عیان دیدند و با تمام وجود دریافتند که آن روز قطره ها دریا و مردم سراسر یکدست و یکنواخت شدند و طومار پهلوی را برای همیشه برچیدند.
کلمات کلیدی:
