ولایت فقیه هر چند دوره‌ای نیست، اما مادام العمری نیز نیست، بلکه مادام الصفات است. به این معنا که ولی فقیه تا زمانی که صفات ولایت فقیه را دارا باشد، از مشروعیت برخوردار است.

در رژیم‌های جمهوری، برای حراست از سلامت حکومت و حاکمان، رؤسای جمهور به صورت دوره‌ای، یعنی برای مدت مثلاً چهار سال انتخاب می‌شوند. در نظام جمهوری اسلامی این امر نسبت به رییس جمهوری و نمایندگان پیش‌بینی شده است، اما نسبت به رهبری به دلائل خاصی که مربوط به ویژگی جایگاه رهبری است، دوره ای بودن پیش‌بینی نشده است. این امر به این دلیل است که اساساً رهبر از ویژگی‌هایی برخوردار است که ریاست‌ نظام های سیاسی دیگر از آن بی‌بهره‌اند.

رهبر در نظام اسلامی از مکانیزم های قوی درونی کنترل قدرت همچون عدالت و اسلام شناسی برخوردار است و این دو علاوه بر مکانیزم های بیرونی کنترل قدرت که در قانون اساسی وجود دارد، به صورت جدی رهبر را در برابر آفات قدرت ایمن می سازد، اما در عین حال به شرح بیشتری در خصوص این سؤال می‌پردازیم.

1. ولایت فقیه هرچند دوره‌ای نیست، اما مادام العمری نیز نیست، بلکه مادام الصفات است؛ به این معنا که ولی فقیه تا زمانی که صفات ولایت فقیه را دارا باشد، از مشروعیت برخوردار است. اگر صفات را از دست داد، حتی اگر یک سال رهبر باشد، از ولایت ساقط است. قانون اساسی در دو اصل به بیان این صفات ویژه می پردازد: یکی اصل پنجم:‌ «در زمان غیبت حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه در جمهوری اسلامی ایران ولایت امر و امامت امت بر عهده فقیه عادل و با تقوا, آگاه به زمان, شجاع, مدیر و مدبر است که طبق اصل یکصد و هفتم عهده‌دار آن می‌گردد.»

و دیگری اصل یکصد و نهم که شرایط و صفات رهبر را به شرح زیر بیان می‌دارد: «‏1‏ـ صلاحیت علمی لازم برای افتا در ابواب مختلف فقه‌.‏2‏ عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلام‌.‏3‏ بینش صحیح سیاسی و اجتماعی, تدبیر, شجاعت, مدیریت و قدرت کافی برای رهبری.» و در ادامه این اصل مقرر می دارد که «در صورت تعدد واجدین شرایط فوق، شخصی که دارای بینش فقهی و سیاسی قوی‌تر باشد مقدم است.»

مطابق اصل یکصد و هفتم و یکصد و نهم قانون اساسی نیز ابتدا خبرگان رهبری درباره همه فقهای واجد شرایط مذکور در اصل پنجم و اصل یکصد و نهم بررسی و مشورت می‌کنند. در صورت تعدد واجدین شرایط رهبری، شخصی که دارای بینش فقهی و سیاسی قویتر باشد برای انتخاب بر دیگران مقدم است و اگر از این لحاظ واجدین شرایط هم‌سطح و هم‌طراز باشند، قانون؛ ملاک‌های دیگری را برای تقدّم او و نهایتاً انتخاب رهبری تعیین نموده است که ملاک‌های مزبور عبارتند از این‌که: دارای مقبولیت عامه یا واجد برجستگی خاص در یکی از صفات و شرایط رهبری باشد و اگر هیچ کدام از ملاک‌های مورد بحث برای ترجیح و مقدم داشتن فردی جهت تصدی امر رهبری قابل اعمال نبود و از این جهات تقدم و برتری وجود نداشت، در این صورت مجلس خبرگان رهبری یکی از آنان را به عنوان رهبر انتخاب و معرفی می‌نماید.

مدلول اصل یکصد و یازدهم آن است که مجلس خبرگان حق نظارت بر بقای شرایط و صلاحیت های لازم رهبر را داراست. این اصل دلائل و شرایط عزل و برکناری رهبر را تحقق یکی از امور ذیل دانسته است:

1.عجز و ناتوانی رهبر از ایفای وظایف قانونی خود.

2.فقدان یکی از شرایط رهبری.

3.معلوم شود رهبری از آغاز فاقد بعضی از شروط بوده است.

بنابراین اگر رهبر شرایط را از دست بدهد، مشروعیت بقای بر این مسئولیت را از دست خواهد داد؛ حتی اگر قانون اساسی به شکل کنونی بوده باشد و دوره ای بودن آن را قید نکرده باشد.

2. امکان ادواری بودن ولایت فقیه تابع دلیل اعتبار ولایت فقیه است. بنا بر این باید دید آیا از دلیل اعتبار ولایت فقیه می‌توان ادواری بودن را استنباط کرد؟

ولایت فقیه در امتداد ولایت پیغمبر و ائمه معصومین‌ علیهم السلام است، بدین معنا که در عصر غیبت, مسئله زعامت از دیدگاه اسلام نادیده گرفته نشده است. شریعت که برای تنظیم حیات اجتماعی است، همواره به مسئول یا مسئولان اجرا نیاز دارد, تا حافظ مصالح امت و ناظر بر اجرای صحیح عدالت اجتماعی باشند و با امتداد شریعت, مسئولیت اجرایی و نظارت نیز ادامه دارد و لذا ولایت فقیه در دوران غیبت, امتداد همان زعامت سیاسی پیغمبر و ائمه معصومین علیهم السلام است که مسئولیت اجرای اسلام و اداره شئون عامه را بر عهده دارد. محصول ولایت فقیه, زعامت سیاسی دین است و شریعت حاکم بر مقدّرات مردم بوده و فقیه, ضامن اجرای صحیح آن می‌باشد.

از این رو انتخاب در حکومت اسلامی به معنای اعطای ولایت از جانب مردم, که در واقع اعطای وکالت از جانب مردم نیست، بلکه انتخاب, در حکومت اسلامی, صرفاً شناسایی و یافتن اشخاص منصوب است که پس از شناسایی و پذیرفتن (بیعت نمودن) یک شخص از میان منصوب شدگان به رهبری‌، فرد انتخاب شده فرمان اعمال ولایت حقه الهیه را پس از شناسایی مردم, از جانب شارع دریافت می‌دارد. مگر آن که ولی امر مسلمین, فاقد برخی از شرایط لازمه شود که در این صورت خود به خود منعزل خواهدگردید و تشخیص آن با خبرگان مردم است. بنا بر این ولی فقیه منصوب از سوی مردم نیست که آنان بتوانند او را به دلیل شرایط خاصی که خود منظور می‌کنند، مثل گذشت مدت زمان خاص، او را کنار بگذارند. در روایات و ادله نصب فقیه هیچ قیدی برای ولایت فقیهان در نظر گرفته نشده است و آنان به طور مطلق منصوب شده‌اند.

3. ادواری بودن ولایت فقیه برای سه منظور مطلوبیت دارد که هیچ یک از این سه برای توجیه ضرورت ادواری بودن تصدی رهبری کافی نمی‌نماید:

جانشینی اصلح به جای رهبر موجود

برای رسیدن به هدف اول نیازی به ادواری شدن رهبری نیست، چون در حالت غیر ادواری بودن نیز این هدف حاصل است، زیرا وجود مجلس خبرگان برای نظارت بر صفات رهبری است تا رهبر کسی باشد که از حیث صفات مطابق قانون اساسی ویژگی هایی داشته باشد که او را از دیگران ممتاز نماید و بنابر اصل یکصد و یازدهم اگر معلوم شود که رهبر از صفات و ویژگی های اولیه جدا شده و اصلحیت او برای خبرگان زیر سؤال برود، ملزم است که شخص اصلح را به جای او بگمارد.

اصل یکصد و یازدهم قانون اساسی در موارد:

1.عجز و ناتوانی رهبر از ایفای وظایف قانونی خود؛

2.فقدان یکی از شرایط رهبری؛

3.معلوم شود رهبری از آغاز فاقد بعضی از شروط بوده است؛

حق عزل رهبری را برای رهبر به مجلس خبرگان داده است:

«هرگاه رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود، یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم گردد، یا معلوم شود از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است‌، از مقام خود بر کنار خواهد شد. تشخیص این امر به عهده خبرگان مذکور در اصل یکصد و هشتم می باشد. در صورت فوت یا کناره گیری یا عزل رهبر، خبرگان موظفند در اسرع وقت نسبت به تعیین و معرفی رهبر جدید اقدام نمایند.»

در چنین حالی دیگر نیازی به دوره‌ای بودن رهبری نیست.

جانشینی فرد پایین‌تر به جای رهبر موجود

در این صورت نیز بدیهی است که مبنای معقولی برای جایگزینی وجود نخواهد داشت تا لازم باشد از مکانیزم دوره‌ای بودن ولایت استفاده شود، زیرا مصالح جامعه اسلامی این اجازه را نمی‌دهد که این جایگاه خطیر ملعبه قرار گیرد. رهبر در جامعه اسلامی کسی است که با جان و مال و ناموس مردم سروکار دارد و نمی‌توان برای هوی و هوس در این حوزه نقشی قائل شد.

جانشینی فرد مساوی به جای رهبر موجود

در این صورت یک سؤال اساسی رخ می‌نماید که آیا جایگزین یک شخص مساوی به جای رهبری، آنقدر مهم و اساسی است که ثبات جایگاه رهبری به خاطر آن به مخاطره افتد؟

گذشته از این، حقیقت این است که رهبری در نظام ارزشی اسلام یک تکلیف سنگین است که هر کسی را یارای قبول این مسئولیت بزرگ نمی‌باشد و ولع و شیفتگی که در نظام های بشری نسبت به رهبری و ریاست بر جامعه وجود دارد، در نظام و جامعه الهی رنگی ندارد.

منبع: ماهنامه فرهنگ پویا شماره 2

بعد از انتخاب دکتر محمود احمدی نژاد به عنوان نهمین رئیس جمهور ایران و شکست دیگر رقبا و سیاسیون همراه ، گوئی آب سردی بر مخالفان ریخته و سرمای شدید خوردند .
در مدت حدودا چهار سال از ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد و احترامات و همفکری ایشان به مقام عظمای ولایت ، برای عده ای ثقیل افتاد آنچنان که هر روز به بهانه ای قصد تخریب و خورد کردن وی را داشتند .
با فرارسیدن ایام انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری ، کسانی که در خفا و پشت پرده به هتاکی شخص دکتر احمدی نژاد می پرداختند آرام آرام پرده ها را کنار زده و چهره واقعی خود را نشان دادند .
با تحرکات دشمنان و منافقان داخلی و خارجی و فعالیت های برخی احزاب سیاسی و حتی عده ای از نخبگان و خواص در کشور و همسوئی و همرائیشان باهم ، به نوعی اتحاد آشکار بوجود آمد و دست به دست هم داد تا کودتائی جهت براندازی جمهوری اسلامی صورت گیرد .
جدا از این انقلاب مخملی که در اذهان منافقان پرورش یافت ، مسئله قابل ذکر در این میان بهانه کردن آقای محمود احمدی نژاد برای رسیدن به اهداف و کینه توزی های عده ای جهت گشودن عقده های 20 ساله شان بود .
دیگر برای همگان روشن شده است که همه ناراحتی ها و خیانت ها برای مخالفت با مقام عظمای ولایت امام خامنه ای روحی فداه بوده و کسانی را در راس هجوم و شروع فتنه ها می توان یافت که روزی در انتظار انتصاب خودشان به عنوان رهبری جمهوری اسلامی بودند . برخی به اسم مرجع تقلید و آیت الله با سخنرانی های متفاوت خواسته یا ناخواسته به تنش در اختلافات دامن زدند .این روزها نیز با سخنرانی در شهر های متفاوت به طرق مختلف به رهبر مظلوم و عزیزمان هجوم می برند .
اگر به تاریخ سری بزنیم درست همان روزهائی که مردم عزادار ایران در داغ از دست دادن امام راحل و عظیم الشانمان امام خمینی(ره) می سوختند ، عده ای چشم به جایگاه رهبری دوخته بودند. اما بعد از درک درایت روح خدا امام فرزانه و حکیم مان در نشان دادن شایستگی آیت الله سید علی خامنه ای بعنوان رهبری انقلاب ، از همان لحظه کینه ای به دل گرفته و عقده ها شروع شد .
امام خمینی (ره) مدبرانه و هوشمندانه کار خود را انجام دادند به طوری که فهمیدند قبل از رفتن به چه کسانی در مورد رهبری جامعه اسلامی بعد از خودشان نکاتی را گوش زد نمایند به طوری که هیچگاه نتوانند منکر آن شوند .
توجه خاص ایشان به تشکیل مجلس خبرگان و اصل 110 قانون اساسی و بیانات مختلفی که صراحتا شخص بعد از خود را معرفی می نمایند ، نشان می دهد این عالم بزرگوار با بینش و فهم عمیق از احتمال اختلافات نیز آگاه بودند . نگذاشتند کاری که عمر و عثمان و ابوبکر لعنة الله علیه با امام علی علیه السلام کردند دیگران با جانشین بر حق امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف کنند. امام خمینی قدس السره فرمودند " با دلی آرام و قلبی مطمئن این دیار فانی را ترک می کنم "زیرا در وظیفه خود هیچ کم نگذاشتند حتی برای آینده نیز برنامه هایشان را انجام داده بودند .
حال کینه توزان و خوارج زمان دستشان رو شده و اینک آخرین تلاش های خود را انجام می دهند . هرچه به کار خود ادامه می دهند بیشتر در منجلابی که گرد خود گسترانده اند فرو می روند .
شاید بهتر باشد اینان کتاب "ولایت فقیه " امام خمینی رحمة الله علیه را بخوانند و بدانند که ایشان فرمودند« ولایت فقیه بر جامعه چون ولایت رسوالله است » . امروز همه مردم با این جمله تاریخی شان نیز آشنا هستند « پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد » .
اما چگونه کسانی که از تحریف سخنان امام راحل (ره) جهت منافع شخصی خود دریغ نمی کنند ، می توان انتظار پایبندی به این بیانات گهربار را داشت ! اینان دم از امام(ره) زدن و در خلاف راه امام(ره) حرکت کردن بهترین شیوه جهت فریب افکار عمومی و رسیدن به اهداف خود می دانند .
اما پویندگان واقعی راه امام (ره) با درایت اجازه چنین مغلطه کاری را به آنان نخواهند داد و تا خون در رگ دارند از ولایت فقیه و  ولی فقیه نایب برحق امام عصر ارواحنا له الفداء ، حضرت امام خامنه ای مد ظله العالی با جان و دل حمایت می کنند . همچنان فریاد می زنیم ما اهل کوفه نیستیم علی تنها بماند ...